Şeker Pancarı Nasıl Yetiştirilir?
Şeker pancarı yetiştiriciliği için en önemli kriterlerden biri ekim yapılacak alanı doğru seçmenizdir. Şeker pancarını ekmek için toprak tavında olmalıdır. Eğer ekim esnasında toprakta tav yoksa, ekimden hemen sonra yağmurla sulama yapmalı ve intaş sulaması gerçekleştirmelisiniz. Ekim derinliğini yaklaşık 2-3 cm olacak şekilde ayarlamalı ve tohumu tavın olduğu yerde bırakmanız gerekir. Ekimi daha iyi yapabilmek için pnömatik mibzerleri tercih edebilirsiniz. Şeker pancarını yetiştirmek için tercih edebileceğiniz en iyi yer, deniz seviyesinden yaklaşık 800-900 metre yüksekliktir. Ekim, sulama, gübreleme ve hasat dönemlerini özenle takip etmeniz ve zamanı geldiğinde tüm bu işlemleri yapmanız gerekir.
Ülkemizin çeşitli bölgelerinde yetiştirilen şeker pancarı, yılda ortalama 20 milyon ton üretilir. Şeker pancarı yetiştiriciliği konusunda verimi ve kaliteyi etkileyen faktörler arasında çeşitler de yer alır. Çeşit seçimi yaparken bunlara dikkat etmelisiniz:
- Şeker pancarının, ektiğiniz yörenin iklimi ve toprak yapısına uygun olması gerekir.
- Çimlenme gücü ve tarla çıkışı oldukça iyi olmalıdır.
- Özellikle hastalıklara ve zararlılara karşı oldukça dayanıklı olması gerekir.
- Gerekli ilaçlamaların yapılmış olması ve gerekli standartlara göre hazırlanmış olması gerekir.
- Makineli hasada uygun olan çeşitleri tercih etmeniz gerekir.
- Kök-gövde ve şeker verimi açısından yüksek olmalıdır.
- Sapa kalkmaya karşı dayanıklı olmalıdır.
- Zararlı bileşik oranının düşük olması önemlidir.
- Kolay işlenebilir olması gerekir.
Şeker Pancarı Hangi İklimde Yetişir?
Türkiye’de şeker pancarı üretim bölgeleri daha çok iç kısımlardır. İç Anadolu Bölgesi, ülkemizin şeker pancarı üretimin yaklaşık yarısını karşılar. Daha sonra Karadeniz ve Marmara bölgeleri gelir. Güneydoğu Anadolu bölgesinde sulama yetersizliği söz konusu olduğu için şeker pancarı ekimi yapmak pek yaygın değildir. Kıyı bölgelerde de ovalar, ekonomik değeri yüksek bitkilere ayrıldığı için şeker pancarı tarımı yapılmaz.
Şeker pancarının iklim isteği ılıman-serindir. Yetiştiği süre boyunca 2500–2900 °C toplam sıcaklığa ihtiyaç duyar. Tohumların çimlenmeye başlaması için en az 7-8 °C sıcaklık olması gerekir. Çimlenme için ideal sıcaklık ise 25 °C’dir ve bu sıcaklık 28-30 °C’ye yükseldiğinde, çimlenme olumsuz yönde etkilenir. İlk gelişme döneminde ise fideler, düşük sıcaklıklardan zarar görür. Örneğin 1-4 °C arası sıcaklıklar ilk fide dönemleri için uygun değildir. Uzun süre düşük sıcaklık olması durumunda bitkiler ilk yıl sapa kalkarak düşük verim sunar. Şeker pancarı yetiştiriciliği için sıcaklık isteği şu şekilde özetlenebilir:
- Optimum sıcaklık: 25 °C
- Gelişim için minimum sıcaklık: 7-8 °C
- Yaşam için minimum sıcaklık: 1-4 °C
- Maksimum sıcaklık: 28-30 °C
Şeker Pancarı Ekim ve Hasat Zamanı
Şeker pancarı üretiminde ekim ve hasat zamanını bilmek çok büyük bir önem arz eder. Tohumların 4-5 derece sıcaklıkta toprak yüzeyine çıktığı bilgisini aklınızda tutarak ekim zamanını buna göre ayarlayabilirsiniz. Şeker pancarı ekimine, toprağın 0-5 cm kadar derinlikte ve sıcaklığın 5-7 derece arası olduğu zamanlarda başlamanız gerekir. Ekim sırasında toprağın tavda olması da önemlidir. İç Anadolu Bölgesi’nde şeker pancarı tarımı için en ideal ekim zamanı mart ayı sonu ile nisan ayı ortasıdır.
Şeker pancarı yetiştiriciliğinde yetişme dönemi, sonbaharda sıcaklığın 5 dereceye ulaşması ile sona erer. Yani ekim ile hasat zamanı arasında yaklaşık 200 gün olur. Şeker pancarı hasadı için en uygun dönemin eylül sonu ile ekim ayı ortaları olduğu söylenebilir. Bu süreden daha erken ya da daha geç hasat yaparsanız, şeker pancarının veriminin ve kalitesinin düşmesine neden olabilirsiniz.
Şeker Pancarı Sulama ve Gübre
Şeker pancarı oldukça fazla su ister. Çevre koşullarına bağlı olarak değişmekle birlikte, 1 kg kuru madde üretimi için yaklaşık 400-600 mm su vermelisiniz. Yıllık yağışın 600-700 mm olduğu bir yerde yaşıyorsanız, ekstra bir sulama yapmadan şeker pancarı üretimi yapabilirsiniz. Şeker pancarı sulamak için farklı dönemlerde farklı teknikler uygulanır. Çıkış sulaması; ekim gerçekleştirildikten sonra yağış olmazsa ve toprak tavını kaybederse yapılır. Gelişme dönemi sulamasını, haziran sonu ile eylül ortalarına kadar yapmalısınız. Toprağı tavlı hale getirmek ve hasadı kolaylaştırmak için ise 4-6 defa sulama yapmanız gerekir.
Şeker pancarı gübreleme ile ilgili dikkat etmeniz gereken en önemli şey ise şeker pancarının ihtiyacı kadar gübreyi, uygun tekniklerle ve doğru zamanda yapmanızdır. Eksik ya da fazla gübre kullanırsanız, şeker pancarının verimini düşürürsünüz. Şeker pancarı yetiştiriciliği için azotlu gübreler, fosforlu gübreler, potaslı gübreler, kompoze gübreler ve ahır gübreleri kullanabilirsiniz.
Şeker Pancarı Yetiştiriciliğinde Zararlılarla Mücadele
Şeker pancarının topraktan aldığı besinler arasında yabancı otlar da yer alır. Bu nedenle şeker pancarı üretimi yaparken bu zararlılarla mücadele etmeniz çok önemlidir. Çünkü yabancı otlar, pancarın suyuna, havasına, besinine ve güneşine ortak olarak verimi düşürür. Şeker pancarı yetiştiriciliği sırasında en sık karşılaşabileceğiniz şeker pancarı zararlıları arasında yaprak pireleri, yaprak bitleri, kurtlar, hortumlu böcek ve kalkan böceği yer alır. Bunlarla mücadele için çapalama ve ilaçlama yapmalısınız. İlaçlı mücadeleyi ise ekim öncesi ve ekim sonrası olmak üzere 2 farklı dönemde gerçekleştirmelisiniz. Türkiye’de şeker pancarı yetiştiriciliği konusunda başarılı olmak için zararlılarla mücadelede şunlara dikkat etmelisiniz:
- Çok sıcak ve rüzgarlı havalarda ilaçlama yapmamalısınız.
- Uygun dozda ilaç kullanmalısınız.
- Tarladaki yabancı otları çok iyi bilmeli ve buna uygun ilaç seçmelisiniz.
- Kullanacağınız pülverizatörü iyice temizlemelisiniz.
- Meme ayarlarını iyi yapmanız gerekir.
